Paragraaf kapitaalgoederen

Algemeen

In de openbare ruimte verstaan wij onder kapitaalgoederen; wegen, wandel- en fietspaden, groen, bomen, speelvoorzieningen, riolering, oppervlaktewater, straatmeubilair, verlichting en strand. De kwaliteit van de kapitaalgoederen is van directe invloed op hoe trots onze inwoners zijn op hun gemeente. Maar ook op de veiligheid van de gebruikers en voor de leefbaarheid, beleving, aanzien en de uitstraling van onze gemeente.

Het in stand houden van de kapitaalgoederen verdelen wij onder in:

• onderhoud (het op niveau houden voor dagelijks gebruik);
• beheer (het op niveau houden opdat de te verwachten levensduur wordt gehaald);
• vervanging (indien de huidige kwaliteit of situatie niet meer voldoet).

De raad heeft het Integraal Beleidsplan Openbaar Gebied vastgesteld met gewenst kwaliteitsniveau en financiële paragraaf. Om een zo laag mogelijke claim te doen op de beperkte beschikbare financiële middelen is ‘sober en doelmatig’ het uitgangspunt. Prioriteit is het op niveau brengen van alle disciplines in de openbare ruimte. Voor de korte termijn laten wij kapitaalgoederen in een staat boven 'sober en doelmatig' in beeldkwaliteitsniveau terugvallen. De financiële middelen die wij niet aan deze kapitaalgoederen besteden, zetten wij in op kapitaalgoederen die niet aan het gewenste beeldkwaliteitsniveau voldoen. De disciplines afval, begraafplaatsen en riolering hebben aparte financiële stromen. Voor afval en riolering worden de kosten bepaald op basis van kostendekkendheid en de te behalen beleidsdoelen. Voor begraafplaatsrechten is een volledige kostendekkendheid niet reëel.

De keuze ‘sober en doelmatig’ van het Integraal beleidsplan Openbaar Gebied betekent dat wij de wegen grotendeels op CROW C-niveau in stand houden. Voor de toeristische centra van Schagen, Callantsoog, Petten, Sint Maartensvlotbrug, Sint Maartenszee en Groote Keeten doen wij dit op een iets hoger CROW B-niveau.

Wij willen de openbare ruimte meer klimaat adaptief en toekomstbestendig maken. In ontwerpen van nieuwe projecten moeten wij rekening houden met het voorkomen van hittestress en wateroverlast. Eis is ook dat we zorgen voor meer waterinfiltratie in de bodem. Bij deze ontwerpen nemen wij ook zoveel mogelijk de overige eisen en wensen mee die aan de openbare ruimte gesteld worden.

Conform het raadsbesluit: 'Basis op Orde' (d.d. 5 november 2019) wordt per 2020 jaarlijks met
€ 450.000 cumulatief versneld ingegroeid naar het gewenste en noodzakelijke onderhoudsbudget. Daarnaast worden de doelstelling én inspanning nagestreefd om het onderhoudsbudget terug te brengen. Dit door ombuigingen bij zogenaamde ‘bijzondere beheerafspraken‘, slim en efficiënt werken, innovaties, schaalvergroting en aanbestedingsvoordelen. Zo kunnen we het benodigde gemiddelde onderhoudsbudget terug brengen naar € 11.500.000 per jaar (op basis van prijspeil en het vastgestelde areaal van 2019). Volgens dit nieuwe ingroeimodel komt daarmee het budget in 2028 op het benodigde niveau.  
Uit de berekeningen die we dit jaar hebben gemaakt, op basis van het huidige areaal en prijspeil januari 2022, blijkt dat het benodigde gemiddelde onderhoudsbudget substantieel hoger uitvalt. De consequenties hiervan nemen wij mee in de kadernota 2024.

De disciplines afval, begraafplaatsen en riolering hebben aparte financiële stromen. Voor afval en riolering worden de kosten bepaald op basis van kostendekkendheid en de te behalen beleidsdoelen. Voor begraafplaatsrechten is een volledige kostendekkendheid niet reëel. 

Op grond van het actuele Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) moeten investeringen in het openbaar gebied geactiveerd worden (lees: zichtbaar zijn op de balans). Dit staat haaks op ons uitgangspunt van zuiver begroten. Investeringen in het openbaar gebied zijn niet verhandelbaar en vormen dus geen vermogen van de gemeente. In overeenstemming met het BBV gaan we met de investeringen in het openbaar gebied als volgt om: de investering wordt geactiveerd en afgeschreven over de periode van de verwachte levensduur. Tegelijkertijd wordt een reserve gevormd van gelijke omvang, waarmee gedurende de levensduur de afschrijvingslasten worden gedekt. Hierdoor schuiven we de lasten niet door naar de toekomst. Zo voorkomen we ook dat op termijn een belangrijk deel van het budget opgaat aan rentelasten.

Wegen, verkeer & vervoer

In totaal heeft de gemeente Schagen meer dan 1200 km weg in beheer en onderhoud, Hiervan ligt ca. 47% buiten de bebouwde kom en ca. 53% binnen de bebouwde kom.
De wegen bestaan voor ongeveer 48% uit asfaltverharding, voor 45% uit elementenverharding en 7% uit andere materialen zoals halfverharding of beton.

Laadpalen

Sinds oktober 2016 zijn wij aangesloten bij MRA Elektrisch. Inwoners die niet op eigen terrein kunnen parkeren, kunnen een laadpaal bij de gemeente aanvragen. MRA Elektrisch regelt vervolgens de aanleg en exploitatie van deze openbare laadpalen door een exploitant. Hiermee stellen wij iedereen die dat wil en kan in staat om elektrisch te rijden. De elektrische
energie is 100% groen.

Openbare verlichting, nutsvoorzieningen & afvalinzameling

Openbare verlichting

Goede openbare verlichting geeft sfeer, een gevoel van sociale veiligheid en vergroot de
verkeersveiligheid. Het is daarom van belang dat wij de openbare verlichting goed op orde hebben. De meeste lichtmasten staan binnen de bebouwde kom. Alle lichtmasten in beheer van gemeente Schagen zijn voorzien van LED. Kabels, verdeelkasten en schades vergen echter nog wel de nodige aandacht. Het onderhoudscontract van de openbare verlichting is bij een aannemer neergelegd. Hierbij is een hoger serviceniveau overeengekomen. Er is sprake van een 24/7 storingsdienst. De afhandeling van Fixi meldingen gebeurt direct door de aannemer, zonder tussenkomst van de gemeente.

Energie

Ook in 2022 betrokken wij energie, elektriciteit en gas, van HVC Aandeelhoudersenergie via een inbestedingsconstructie. Voor onze rioolgemalen, elektriciteitskasten, openbare verlichting, verkeersregelinstallatie, gemeentelijke gebouwen, etc.  Het betreft 100% groene energie. Wij hebben met HVC een betrouwbare partner met de juiste focus op verduurzaming gevonden. Door de marktontwikkelingen zijn de tarieven voor zowel elektriciteit als gas in 2022 fors gestegen, met hogere energielasten dan begroot tot gevolg.

Afvalinzameling

Binnen de gemeente zijn er feitelijk 3 afvalstromen te onderscheiden namelijk;

1. Bedrijfsmatig afval (inzameling door private afvalbedrijven);
2. Huishoudelijk afval (inzameling in opdracht van gemeente via HVC);
3. Zwerfafval (inzameling door buitendienst gemeente Schagen).

De gemeentelijke onderhoudsdienst en Pro-groen zamelen het zwerfafval in. Zoals bij afvalbakken op straat, strand, recreatie- en winkelgebieden. Ook de grote afvalboeien op de strandopgangen aan de kust horen hierbij.

Het huishoudelijk afval wordt door HVC ingezameld. HVC is overeenkomstig de huidige dienstverleningsovereenkomst verantwoordelijk voor het gehele pakket van afvalinzameling.
Dit omvat het onderhoud en beheer van alle inzamelmiddelen, afvalverwerking en vermarkting. Hierbij is meer focus gekomen op hergebruik en de circulaire economie. Afval is inmiddels geen afval meer, maar waardevolle grondstof. Een groeiend aantal dorpen en woonwijken krijgen de nieuwe vorm van afvalinzameling. Deze afvalinzameling gaat uit van 3 afvalcontainers aan huis namelijk: (oranje) plastics-container, (groene) gft/e-container en (blauwe) papiercontainer. Het (grijze) restafval wordt daarentegen 'op afstand geplaatst' (ontmoedigd) via ondergrondse restafvalcontainers in de wijk.

Groen, speelvoorzieningen & sportvelden

Groen

Openbaar groen draagt bij aan ons welzijn. We voelen ons prettiger in een groene omgeving.
Groen is een belangrijk middel voor klimaatadaptatie. Omdat groen water langer vasthoudt, raakt het riool niet overbelast bij stortbuien. De koelende werking van bomen, struiken en planten door verdamping via bladeren, schaduwwerking en het absorberen van warmte is zeer waardevol.

We houden het groen op het niveau dat is vastgelegd in het Integraal beleidsplan Openbaar Gebied en dat passend is voor de omgeving. Hiervoor renoveren we ieder jaar een aantal groenvakken. Bestaande bomen controleren we in verband met de wettelijke zorgplicht periodiek op veiligheid en eventuele gebreken. De resultante van deze inspecties geeft inzicht in de benodigde uit te voeren maatregelen om de bomen op de gewenste (veiligheids-) normen in stand te houden.

Ons bomenbeleid geeft richting aan hoe we met bomen binnen de gemeente omgaan en wat we belangrijk vinden. Daarnaast zorgt het bomenbeleid voor deregulering en vermindering van de administratieve lasten. Daarmee profiteert zowel de inwoner als de organisatie van deze verminderde administratieve werkzaamheden.

Schagen vindt groen belangrijk en laat dit zien door bomen te planten. Binnen het programma ‘’Schagen groeit door’’ wordt met projecten inhoud gegeven aan de ambitie om bomen te planten.  Met een groenimpuls stimuleert het programma doelen op het gebied van economie, leefbaarheid, landschap, duurzaamheid en ecologie.

Speelvoorzieningen en sportvelden

Speel- en sportvoorzieningen vergroten de leefbaarheid binnen de gemeente Schagen. Ze hebben een directe positieve invloed op het geluk en de gezondheid van onze inwoners. De speeltoestellen controleren we jaarlijks 4 keer op veiligheid, in verband met de wettelijke aansprakelijkheid voor de gemeente.
Er zijn ongeveer 27 sportclubs/verenigingen binnen gemeente Schagen die gebruik maken van diverse sportvelden (gras, kunstgras, kunststof en asfalt). Dit zijn clubs gericht op de sporten voetbal, handbal, atletiek, rugby, schaatsen, honkbal en hockey.

Water & kust

Oppervlaktewater en riolering

De gemeente heeft de zorg voor oppervlakte-, grond-, hemel- en afvalwater. Het actuele rioleringsplan speelt in op de toekomstige Omgevingswet. We hebben gewerkt aan een nieuw gemeentelijk rioleringsplan dat inspeelt op de Omgevingswet. Dit doen wij met onze partners in de (afval)waterketen: de gemeenten Hollands Kroon, Den Helder, Texel en het Hoogheemraadschap. De (ontwikkeling van de) rioolheffing is op dit plan voor stedelijk water gebaseerd.
Dit jaar is de besluitvorming gereed gekomen voor het door het Hoogheemraadschap in beheer overnemen van een groot deel van het water in de gemeente. Aansluitend zijn wij gestart met het opstellen van een nieuw baggerplan.

Kunstwerken

Met kunstwerken bedoelen we de civieltechnische kunstwerken, zoals bruggen, duikers, kade- en keermuren. Ook ‘harde’ oeverbeschermingen en oeverconstructies rekenen we tot dit areaal. Die hebben een totale lengte van 33 kilometer.

Baggeren

Gemeente Schagen stemt haar baggerprogramma af met dat van het hoogheemraadschap. Op deze wijze blijven de waterlopen op efficiënte wijze voldoen aan de Keur.

Strand

We zorgen voor het beheer van alle strandopgangen en aangrenzende wegen. Vrijwel alle strandslagen hebben slagbomen en 24/7 bewakings- en conciërgedienst. Vergunningverlening en handhaving behoren tevens tot de taken van de gemeente.

Havens

We kennen twee havens, namelijk een industriehaven en een recreatiehaven.

De industriehaven is een kleinschalige gemengde binnenhaven. Hier bestaat de haven-gerelateerde kernactiviteit uit grondstoffenoverslag door binnenvaartschepen. De periodieke baggerwerkzaamheden van de industriehaven zijn in ons baggerprogramma opgenomen. De huidige kwaliteit van deze industriehaven is conform ons beleidsuitgangspunt sober en doelmatig.

De recreatiehaven Schagen is in eigendom van de gemeente en wordt beheerd door de Stichting recreatiehaven. De stichting verzorgt de gehele exploitatie van de haven (verhuur en administratie vaste ligplaatsen en passantenplaatsen, aanstelling havenmeesters, netjes op orde houden haven, promotie etc. De stichting stelt jaarlijks een jaarverslag op. De recreatiehaven is de laatste jaren aanzienlijk opgeknapt (oude boten zijn door handhaving verwijderd) en is er geïnvesteerd in het onderhoud en het uiterlijk van de recreatiehaven. Er is sprake van een kwalitatief hoog onderhoudsniveau. Hierdoor is het een visitekaartje voor de gemeente Schagen en heeft het een grote aantrekkingskracht op toerisme.

Gebouwen

Jaarlijks actualiseren we de Meerjaren Onderhoudsplanning (MJOP) voor de gemeentelijke gebouwen, 65 in getal. Actualiseren houdt ook in dat nieuwe inzichten, wet en regelgevingen worden verwerkt in de MJOP.
In het MJOP prognosticeren we het planmatig onderhoud voor de komende jaren. We bepalen of er geschoven moet worden in gepland onderhoud bij de gebouwen aan de hand van eigen onderzoek, storingsonderhoud en/of gebruikerssignalen. Grotere onderhoudswerken zetten we zo nauwkeurig mogelijk in de tijd. We onderhouden gebouwen op het niveau van conditie 3: (‘redelijke conditie, plaatselijk lichte veroudering, functievervulling van bouw- en installatiedelen niet in gevaar’ volgens de NEN 2767).

In 2022 hebben we groot onderhoud uitgevoerd aan o.a.:

• de kerktoren in Schagerbrug;
• de woning en het kantoor Lagedijkerweg 3-5;
• het kinderdagverblijf aan de Lauriestraat 42 te Schagen;
• sanitaire ruimten vervangen Julianalaan 4 te Schagen;
• schilderen van de sanitaire bergingen en de woonwagen van de standplaatsen te Warmenhuizen;
• aantal installaties duurzaam vervangen op de Laan 19 (gemeentehuis) en Zijperweg 10-12 (gemeentewerf).

Het college gaf eerder aan dat de ambitie op het punt van verduurzaming van eigen vastgoed hoger ligt dan de verplichte 5-jaar terugverdientijd. Het gemeentebestuur besloot destijds om alle maatregelen te treffen met een terugverdientijd van 15 jaar of minder. Vanwege dit besluit kwam de plaatsing van zonnepanelen, led verlichting en isolatiemaatregelen op de lijst van uit te voeren maatregelen. Inmiddels zijn er ruim 2.000 zonnepanelen geplaatst en hebben veel gemeentelijke panden led verlichting. De gevels en installatiecomponenten van veel van onze gebouwen zijn voorzien, of gaan we voorzien van ‘’extra’’ isolatie (MJOP-onderhoud en duurzaamheid). Waar (oude) dubbelglas beglazing zit, komt HR ++ beglazing. De komende periode gaan wij hier mee veder. Behalve dat we nog meer daken voorzien van zonnepanelen, verduurzamen wij de gebouw gebonden installaties en vervangen we alle traditionele verlichting door LED. Zo veel als mogelijk kiezen we daarbij voor het natuurlijke moment volgens het Meerjaren onderhoudsprogramma.